Argitalpenak

Historiaurrea Araban

Armando Llanos Ortiz De Landaluze

Ibaia eta bidea jendeztatze garaiko eragileak ..................................... 11

Behe Paleolitoa.................................................................................... 14

Giza presen­­tziaren lehen aztar­nak .................................. 14

Paleolito Ertaina................................................................................... 14

Ehiztari komunitateen kokaguneak.................................. 14

Goi Paleolitoa....................................................................................... 14

Aztarnategirik ez egotearen arrazoia................................ 14

Epipaleolitoa, Paleolito gaineko Al­dia................................................... 15

Transizioa bizi formula berrietaran­tz ............................... 15

Neolitoa................................................................................................ 16

Ekoiz­peneko ekonomiaren hasiera ................................ 16

hilobien fenomenoa ........................................................... 20

Metalen Aroak..................................................................................... 22

Kultura metalurgikoen garapena...................................... 22

Transizioa Erromatarren Mundura....................................................... 30

La Hoya. Ezagupen Ar­keologikoaren Eredu........................................ 31

Herria ..................................................................................... 31

Hasierako al­dia edo kokaguneak .................................. 34

Finkapeneko fasea jendeztatzeetan.............................. 34

Garapenaren faseak....................................................... 35

Hedapena edo azken fasea ........................................... 35

Gertakari sun­tsi­tzaileakberreraikun­tza eta desager­tzea 38

Nekropolia....................................................................... 38

Ezagu­tza ar­keologikoaren laburpena ............................. 39

Bibliografia........................................................................................... 40

Arabako Erromatarren Aldia

Ramón Loza Lengaran

Jendeztaturiko Lurral­dea..................................................................... 45

Habitataren eta naturaren arteko lotura .......................... 46

Lurral­de integrazioa. Bideak.............................................. 48

Erromatarren Aurreko Jendezta­tzeak................................................. 48

Bizirik jarraituak eta desagertuak ..................................... 49

Gaur egungo jendeztatzeen identifikazioa...................... 49

Ibaiak, Lurral­dea, Garraiobideak eta jendezta­tzeak............................ 56

Ebro ibaiaesanahi geografiko eta historikoa ................ 56

Kabrianako kokalekua................................................ 56

Mantibleko zubia........................................................ 57

Omecillo ibaia....................................................................... 60

Briviescatik Osma eta Deobrigaraino........................ 61

Deobrigatik Beleia eta Osmaraino............................. 61

Osmatik Castro Urdialesera....................................... 64

Osmatik Gesal­tza Añanatik lautadako Iruñaraino..... 64

Kokaguneak................................................................. 64

Baia ibaia............................................................................... 64

Bidea............................................................................ 65

Ronillas izeneko bidegurutzea................................... 65

Bidegurutzea jaurerrirako bidearekin........................ 65

Kuartangoko ibarra.............................................................. 68

Uda ibaia............................................................................... 68

Den­tsitatea eta okupazio modua ............................... 68

Habitat mota ............................................................... 69

Bidea ........................................................................... 69

Zadorra ibaia......................................................................... 72

Galiarren Gal­tzada .................................................... 72

Zuzeneko sarbidea Beleiara...................................... 73

Mendebal­deko sarbidea Beleiara.............................. 76

Bideak itsasoran­tz...................................................... 76

Gal­tzada Iruñerantz ................................................... 77

Gasteiz.............................................................. 77

Ar­kaia................................................................ 77

Suessatio........................................................... 78

Tullonium........................................................... 78

Alba  ................................................................. 78

Beste Bi Ibilbide Albatik................................... 79

Bidea Iruñerantz................................................ 79

Ondorioa.............................................................................................. 79

Historiaurrea Nafarroan

Mª Amor Begiristain Gúrpide

Iturriak eta haien iker­kun­tza................................................................. 83

Lehen gizarte ehiztaribBil­tzaileak........................................................ 85

Acheul aldiko aztarnak........................................................ 85

Moustier al­diko aztar­nak .................................................... 88

Urbasako zabal­dia...................................................... 88

Koskobiloko hai­tzuloa ............................................... 88

Madeleine al­dia.................................................................... 88

Az­ken harrapariak............................................................................... 89

Zatoiako eredua.......................................................... 89

Paleolito Osteko habitata........................................... 92

Neolitizazioa eta Metalgin­tza (5000tik 1800era).................................. 92

Neolitikoa............................................................................... 92

Bron­tze Aroa eta Burdin Aroa............................................. 97

Bron­tze Arotik Burdin Arora................................................. 98

Historiaurreko artea........................................................................... 102

Labar artea ......................................................................... 102

Arte higigarria...................................................................... 106

Ar­kitek­tura............................................................................ 106

Arte dekora­tzaileak............................................................. 108

Bibliografia......................................................................................... 108

Nafarroako Erromatarren Al­dia

Mª Angeles Mezquíriz Irujo

Sarrera.............................................................................................. 113

Bideak eta Hiriak................................................................................ 116

Tarrakotik oiasora (Estrabon).......................................... 116

Antoninoren ibilbidea........................................................ 116

34. Bidea Astorgatik Bordelera........................................ 116

Aracilus..................................................................... 116

Alantone..................................................................... 116

Pompaelo................................................................... 117

Iturissa....................................................................... 122

Summo Pyrineo Eta Immo Pyreneo........................... 122

32. Bidea, Tarracotik Asturica-Augustara...................... 122

Cascantum................................................................ 122

Caesaraugustatik Pompaelora bidea........................... 124

Bigarren mailako bideak. Vianatik Lakaran­tz............... 125

Andelos...................................................................... 125

Bideguru­tzeak, Ebrotik Pompaelora............................... 131

Ibaiak eta jendezta­tzea...................................................................... 131

Goikaldeko haranak. Landa Herriak.............................. 131

Argaren ertzetan................................................................. 134

Aragoi ibaiaren haranean................................................. 134

Egaren ibarrean................................................................. 136

Ebroren er­tzetan................................................................. 136

Ondorioa............................................................................................ 137

Kultur adieraz­penak.......................................................................... 137

Eskultura.............................................................................. 137

Apaingarri osagarriak........................................................ 140

Eredu ikonografikoak........................................................ 141

Mosaikoak........................................................................... 141

Iparraldeko Historiaurrea

Paleolitoa........................................................................................... 145

Paleolitoko artea................................................................................ 146

Jaques Blot

Epipaleolitoa. al­daketa‑garaia............................................................ 150

Neolitoa. Ekoiz­pen‑ekonomiaren sorrera........................................... 151

Neolitizazioa Ipar Euskal Herrian.................................... 151

Sedentarioa......................................................................... 151

Animaliak etxeko­tzea eta ar­tzain­tza................................ 154

Transhuman­tzia eta bideak............................................. 154

Giza kokalekuak................................................................. 155

Metalen aroak. Metalurgiaren hastapenak......................................... 155

Gizarte berri baten sorrera............................................... 158

Megalitoak eta Erritoak: Ehorz­keta.................................. 158

Hileta-Erritu berria: Errausketa........................................ 163

Monolitoak. Artzainek jarritako antzinado mugarriak... 165

Protohistoriako monumentuak........................................ 169

Bibliografia......................................................................................... 171

Iparral­deko Erromatarren Al­dia

 Jean Luc Tobie

Sarrera.............................................................................................. 175

1. Datuak........................................................................................... 176

Iturriak................................................................................... 176

Eremuak eta Herriak......................................................... 178

Lurral­dearen antolaketa Erromatar konkistaren aurretik 178

2. Konkista......................................................................................... 179

Lurraldearen baldintzak.................................................... 179

Baliabideak......................................................................... 182

Gorabehera historikoak.................................................... 182

Erromatar armada Garazira Hel­tzea.............................. 183

Donazaharreko kanpamendua....................................... 183

Erromanizazioaren Hasierari buruz­ko beste datu batzuk 186

Ur­kuluko Garaikur-Dorrea................................................ 186

3. Erromatarren bakea (?)................................................................. 192

K.O. I. Mendean, Bertakoen erresisten­tzia handia...... 192

Inperio guztian zehar, Bide estrategikoa....................... 194

Iv. Mendean, Bidearen zain­tza indartua......................... 194

An­tzinatearen amaieraren, Gune militarra.................... 195

Lapurdiko Beste datu arkeologikoak............................. 196

Garai horretarako hipotesi historikoak.......................... 198

4. Baiona, Fundazio Baten Arrazoi Estrategikoak............................. 201

Portuaren garran­tzia Iv. Mendean................................... 201

Kostal­deko bidearen gaineko kontrola.......................... 202

Bide kontinentalaren xede estrategikoa........................ 203

Haz­par­ne, Hu­ts egindako proiek­tu zibila....................... 204

Ondorioa............................................................................................ 205

Bibliografia......................................................................................... 206