Argitalpenak

Ipuin Erlijiosoak, Erromantikoak eta Ogro Inozoarenak

Edizioa: Martin Etxeberria Zuloaga

 

Aurkezpena Enrique Ayerbe IX

 

750-849 B Ipuin Erlijiosoak

 

750-779 Saritu eta zigortu egiten du Jainkoak

750A. Nahiak  453

Miarri­tzeko ain­tzira (J.B.) 453

Boketa (J.B.) 453

756C. Bekatari handiena  454

Ziliziguaren istorigua (J.B.) 454

774A. Gizon bat sortu nahi du Pedro Doneak  456

Harria eta behi-ongarria (J.B.) 456

774C. Ferraren leienda  456

Zaldi ferra eta gereziak (J.B.) 456

774K. Pedro Donea erleek ziztatuta  457

Onak eta gaichtoak (J.B.) 457

791. Salba­tzailea eta Pedro Donea ostatuan  457

Ogi jo­tzea (J.B.) 457

844. Zorte ona dakarren alkandora  458

Errege gaixoa eta behar­tsu zorion­tsua (J.M.B.) 458

 

850-999 C Eleberriak (Ipuin Erromantikoak)

 

870-879 Printzearekin ezkontzen da heroea

875. Baserritar az­karra  461

Hil-berria (R.M.A.) 461

Zapatainaren alhaba izpiritu­tsua (J.F.C) 462

 

880-899 Leialtasuna eta errugabetasuna

882. Emaztearen kastitateari buruz­ko apustua  465

Emazte kalumniatua (J.F.C) 465

Neska­txa gaztea mespre­txatubam (W.W.) 470

Laur kanton (W.W.) 474

 

910-915 Agindu zuzenak

910B. Morroiaren agindu zuzenak  477

Aztiaren kon­tseiluak (J.F.C.) 477

911* Hil zorian dagoen aitaren aholkua  479

Iru burubide (R.M.A.) 479

 

920-929 Hitz eta ekintza burutsuak

921. Erregea eta baserritarraren semea  484

Abera­tsa eta mutil biz­korra (J.M.B.) 484

922. Apaizaren ordez­ko ar­tzainak erregearen galderak eran­tzuten ditu  486

Moru agintari bat eta fraile legoa (R.M.A.) 486

Iru egia (R.M.A.) 488

Iru egia (R.M.A.) 488

Errege eta komenduko gehiena (J.F.C) 490

Erretora (W.W.) 491

922B. Erregearen aurpegia txanponean  493

Erregeren aurpegia (R.M.A.) 493

923. Maitasuna ga­tza bezala  494

Errege eta hiru alabak (W.W.) 494

 

950-969 Lapurrak eta eraileak

950. Ranpsinito  496

Lapur zar baten burubideak (R.M.A.) 496

Amez­ketarra ta madriltarra (R.M.A.) 498

956. Lapurren buruak etxean sartu ahala moztuak  502

Beso phiztua (J.F.C) 502

 

1000-1199 D Ogro Inozoaren Ipuinak

Nagusi gaiztoa eta mutil ernea (J.F.C) 508

Enuxenta eta ergela (W.W.) 512

Errua (W.W.) 513

Tartaro (W.W.) 518

Tartaro (W.W.) 520

Tartaroa (J.B.) 526

Hiru morroi, nagusi zuhur bat eta Tartaro (J.M.B.) 528

Lamina kolpatua (J.F.C.) 531

Lamina (W.W.) 532

Lamina eta atchoa (J.B.) 533

Lamina bat eta Homeroren kyklops (R.M.A.) 534

Basajauna itsutua (J.F.C.) 537

Tartaroa eta haurra (J.F.C.) 539

Tartaroa itsutua (J.F.C.) 540

Tartalo (R.M.A.) 541

Tartalo eta Hamalau (J.F.C.) 542

Emaztearen eta debruaren buruak (J.B.) 543

 

Eranskinak

Wendworth Webster - Jean François Cerquand 544

 

 

 

Websterren ipuinak. Hurbilketa analitikoa

Imanol Mercero

 

Atarikoa  2

Websterren ipuinak. « Basque Legends» Bilketaren metodoa eta zirkunstantziak

 

1. Wendworth Webster eta bere euskal ipuinen bilduma  5

2. Websterren Kontalariak  6

3. «Basque Legends» bildumarako Webster-ek eginiko sarrera  9

 

Sailkapena. Ipuinak sailkatzeko irizpide baten bila

 

1. Websterrren sailkapena  17

2. Euskal ipuinen beste zenbait sailkapen  18

2.1. Manuel Lekuona  18

2.2. Julien Vinson  18

2.3. Resurreccion Maria Azkue  19

2.4. Jose Migel Barandiaran  19

2.5. Piarres Lafitte  20

2.6. Bernardo Estornes Lasa  20

2.7. Luis Barandiaran  20

2.8. Caro Baroja  20

2.9. Jose Mari Satrustegi  21

3. Gure sailkapen proposamena  22

 

Analisia. Gure analisirako parametroak

 

1. Heroiak eta pertsonaiak. Izaki mitologikoak, gizakiak eta animaliak  25

2. Aldekoak, aurkariak eta bitartekariak  26

3. Garapena eta amaiera  26

4. Egintza eta ebazpen estrategiak eta prozedurak  27

5. Gaiak  27

6. Xedea eta hunkiberatasuna  29

7. Datu narratologikoak  29

7.1. Hi­tzak  29

7.2. Pausoak  29

8. Aldaerak  30

 

Websterren euskal ipuinen analisia

 

1. Ipuin eredua  33

1.1. Mitologian oinarritutako ipuinak  33

1.2. Animalia ipuinak  35

1.3. Erregeen seme‑alabak heroi diren ipuinak  36

1.4. Gizarte gertakarietan oinarritutako ipuinak  36

1.5. Ipuin kristauak  37

1.6. Ipuin hibridoak  38

1.7. Formula ipuinak  39

2. Heroiak eta pertsonaiak  41

2.1. Haurra  41

2.2. Neska  43

2.3. Mutila  47

2.4. Bikotea, sendia eta taldea  53

2.5. Animaliak heroi  57

3. Laguntzak eta bitartekaritzak  61

3.1. Lagungarri ez‑magikoak  61

3.2. Lagungarri magikoak  68

4. Estrategia dialektikoak eta elkarrizketakin irtenbidea  80

5. Gaiak  83

6. Ipuinen amaierako esaerak  86

7. Datu narratologikoak  89

7.1. Hi­tzak  89

7.2. Pausoak  90

8. Prototipoak eta aldaerak  92

8.1. Prototipo baten adibidea. Aldaeren sinopsiak: Hamalau, Juan Har­tz, Haiz­ko eta Arrolan  92

8.2. Ipuinen adibideak  97

Bibliografia  109